Cúng Mụ là gì mà lại trở thành một nghi lễ quan trọng trong hành trình đầu đời của mỗi đứa trẻ? Đây là một nghi lễ quan trọng, mang ý nghĩa sâu sắc về lòng biết ơn và những giá trị văn hóa tốt đẹp của người Việt. Bài viết này Dịch Vụ Đồ Cúng sẽ cùng cha mẹ tìm hiểu cặn kẽ từ A-Z để có thể chuẩn bị một lễ cúng thật trọn vẹn và ý nghĩa cho con.
Cúng Mụ là gì? Nguồn gốc cúng Mụ trong dân gian Việt Nam
Cúng Mụ là phong tục tạ ơn và cầu phúc tới 12 Bà Mụ và 1 Bà Mụ Chúa. Theo quan niệm dân gian, đây là các vị Tiên Nương và vị Thần đứng đầu phụ trách việc sinh nở, “nặn” ra những đứa trẻ khỏe mạnh. Qua đó, gia đình vừa tỏ lòng biết ơn, vừa cầu mong các vị tiếp tục phù hộ cho bé được bình an, thông minh và mau lớn.
Đây không phải là một lễ cúng đơn lẻ mà là tên gọi chung cho các nghi lễ quan trọng như cúng đầy cữ, cúng đầy tháng, cúng thôi nôi, cúng căn…
Góc nhìn thực tế: Nhiều cha mẹ trẻ nghĩ rằng cúng Mụ chỉ là “trả lễ”. Nhưng theo quan niệm dân gian, đây còn là nghi thức “trình diện” thành viên mới với thế giới tâm linh, với ông bà tổ tiên. Đây là một sự khởi đầu đầy trang trọng và ý nghĩa cho bé.
Ý nghĩa sâu sắc của lễ cúng Mụ trong đời sống người Việt
Nghi lễ cúng Mụ không chỉ là một tín ngưỡng mà còn chứa đựng nhiều giá trị nhân văn sâu sắc, thể hiện đạo lý “Uống nước nhớ nguồn” của người Việt.
- Là lòng biết ơn các vị Tiên Nương đã chở che cho bé: Đây là ý nghĩa cốt lõi nhất. Lễ cúng là lời tạ ơn chân thành của gia đình gửi đến các Bà Mụ đã không quản ngại vất vả để tạo ra một đứa trẻ xinh xắn, khỏe mạnh và chăm sóc cho người mẹ được “mẹ tròn con vuông”.
- Là lễ “trình diện” thành viên mới với gia tiên và thổ địa: Nghi lễ này còn mang ý nghĩa thông báo và “trình diện” thành viên mới với ông bà tổ tiên và các vị thần linh cai quản đất đai nơi gia đình sinh sống. Qua đó, gia đình cầu mong bé sẽ được tổ tiên và các vị thần công nhận, yêu thương và bảo vệ.
- Là lời cầu chúc tương lai tốt đẹp của cha mẹ dành cho con: Một mâm cúng đủ đầy, một nghi thức trang trọng chính là cách cha mẹ gửi gắm tất cả tình yêu thương và những mong ước tốt lành nhất cho tương lai của con. Cha mẹ cầu mong con sẽ luôn bình an, khỏe mạnh, thông minh, hiếu thảo và có một cuộc đời may mắn.
Các nghi lễ quan trọng thuộc về Cúng Mụ
Nhiều người thường chỉ biết đến cúng đầy tháng và thôi nôi. Tuy nhiên, theo văn hóa dân gian, cúng Mụ là một tên gọi chung cho một chuỗi các nghi lễ quan trọng trong những năm đầu đời của trẻ. Dưới đây là trình tự thời gian để cha mẹ dễ hình dung:
Cúng Đầy Cữ (Lễ cúng sau sinh)
Đây là lễ cúng nhỏ, ấm cúng để trình diện bé với ông bà tổ tiên sau khi mẹ và bé “hết cữ” (giai đoạn kiêng cữ sau sinh). Lễ cúng này cầu mong sự che chở ban đầu cho bé. Thời điểm cúng có thể là 3 ngày, 7 ngày hoặc 1 tháng sau sinh tùy vào quan niệm từng vùng.
Cúng Đầy Tháng (Khi bé tròn 1 tháng tuổi)
Đây là một nghi lễ lớn và trang trọng để chính thức tạ ơn 12 Bà Mụ và Bà Chúa. Đây cũng là dịp để giới thiệu bé với họ hàng, láng giềng. Thời điểm cúng được tính theo lịch Âm, tuân theo lệ “gái lùi hai, trai lùi một” (bé gái cúng vào ngày thứ 28, bé trai cúng vào ngày thứ 29 sau sinh).
Cúng Thôi Nôi (Khi bé tròn 1 tuổi)
Nghi lễ này đánh dấu cột mốc bé không còn nằm nôi, kết thúc giai đoạn sơ sinh và bắt đầu một chặng đường phát triển mới. Lễ cúng thôi nôi thường kèm theo nghi thức “bốc đồ vật” để dự đoán tính cách, nghề nghiệp tương lai cho bé trong không khí vui vẻ.
Cúng Căn hay Cúng Đốt (Vào các mốc 3, 6, 9, 12 tuổi)
Đây là các lễ cúng “nhắc” để tạ ơn các Bà Mụ đã theo phù trợ bé qua từng “căn” (giai đoạn phát triển). “Cúng đốt” là cách gọi dân gian, có thể hiểu là việc đốt vàng mã, giấy tiền trong lễ cúng để tạ lễ và cầu mong cho bé vượt qua các vận hạn trong từng độ tuổi.
Lễ vật cúng Mụ gồm những gì?
Lễ vật trong mâm cúng Mụ thể hiện lòng thành kính và sự chu đáo của gia đình. Tùy vào vùng miền và điều kiện kinh tế, lễ vật có thể khác nhau nhưng thường bao gồm các món chính sau:
- Lễ mặn: Gà luộc hoặc vịt luộc chéo cánh, xôi gấc, heo quay (tùy gia đình).
- Lễ ngọt: 12 đĩa xôi nhỏ và 1 đĩa xôi lớn, 12 chén chè nhỏ và 1 tô chè lớn (thường là chè trôi nước hoặc chè đậu).
- Lễ vật khác:
- Mâm ngũ quả (trái cây tươi theo mùa).
- Hoa tươi (thường là hoa Cát Tường hoặc các loại hoa có ý nghĩa tốt lành).
- Trầu cau têm cánh phượng.
- Bộ hài và áo giấy cúng Mụ.
- Nhang, đèn, rượu, trà, nước, gạo, muối.
Giải đáp các câu hỏi thường gặp về cúng Mụ (FAQ)
Cúng Mụ cho bé trai và bé gái có khác nhau không?
Về cơ bản, lễ vật cúng Mụ cho bé trai và bé gái là tương đối giống nhau. Sự khác biệt chủ yếu nằm ở cách tính ngày cúng đầy tháng (“gái lùi hai, trai lùi một”) và một vài chi tiết nhỏ trong mâm cúng để thể hiện đúng giới tính của bé.
Nếu không cúng Mụ có sao không?
Điều quan trọng cần hiểu là cúng Mụ là một tín ngưỡng tốt đẹp thể hiện lòng thành, không phải là điều bắt buộc gây lo sợ. Việc thực hiện hay không tùy thuộc vào quan niệm và hoàn cảnh của mỗi gia đình. Tuy nhiên, nếu có điều kiện, đây sẽ là một kỷ niệm đầu đời vô giá mà cha mẹ dành cho con.
Cuộc sống bận rộn thì chuẩn bị lễ cúng Mụ như thế nào cho chu toàn?
Cha mẹ trẻ ngày nay thường rất bận rộn. Để chuẩn bị một lễ cúng chu toàn, bạn có thể lên kế hoạch sớm, nhờ người thân giúp đỡ. Hoặc để tiết kiệm thời gian mà vẫn đảm bảo lễ vật đầy đủ, đúng chuẩn, cha mẹ có thể tham khảo các dịch vụ đồ cúng trọn gói uy tín và chuyên nghiệp.
Như vậy, cúng Mụ không phải là hủ tục mê tín mà là một nghi lễ giàu tính nhân văn, là sợi dây vô hình kết nối tình cảm gia đình, lòng biết ơn và cội nguồn tâm linh của người Việt. Hiểu rõ cúng Mụ là gì sẽ giúp cha mẹ chuẩn bị một nghi lễ thật trọn vẹn và ý nghĩa cho con yêu, trao gửi những điều tốt đẹp nhất cho hành trình tương lai của bé.
Nếu có bất kỳ thắc mắc nào về việc chuẩn bị mâm cúng, đừng ngần ngại liên hệ với Dịch Vụ Đồ Cúng để được tư vấn tận tâm và chuyên nghiệp nhất!
