Đèn dầu thường dễ nhìn thấy nhất là khi chúng ta vào chùa, đình, đền nơi thờ cúng, đèn dầu luôn được đặt trang trọng trên bàn thờ. Vậy vì sao người ta lại đặt trang trọng trên bàn thờ và thật sự nó có ý nghĩa gì mà được coi là thứ ánh sáng không thể thiếu trên bàn thờ?
Trên bàn thờ, ngoài bộ lư hương, đỉnh đồng, ngũ sự,tam sự, bát hương … thì đèn dầu cũng là một vật thờ cúng quan trọng và mang nhiều ý nghĩa nhất.
Đèn dầu là nét đẹp tín ngưỡng, vừa mang ý nghĩa tâm linh, vừa mang ý nghĩa phong thủy. Do đó đèn dầu luôn được đặt ở vị trí ưu tiên trên bàn thờ ở các gia đình hoặc đình chùa để “giữ lửa” và để lấy lửa thắp hương trong các kì cúng lễ hay giỗ chạp.
Về mặt đời sống tâm linh người Việt, lửa còn có ý nghĩa như là cầu nối giữa thế giới người sống và thế giới người chết. Điều này được thể hiện rất rõ nét trong nghi thức dâng hương (thắp hương, đốt hương) của người Việt. Người Việt tin rằng nén hương khi đốt lên (có lửa) như một nhịp cầu vô hình nối kết hai thế giới hữu hình và vô hình với nhau. Ngày giỗ, ngày tết, bàn thờ không thể không có lửa đèn, khói nhang. Chỉ khi thắp lửa đèn, khi dâng hương, người Việt mới khấn vái, cầu mong gia tiên phù hộ độ trì, thành kính mời ông bà, ông vải về ăn cỗ cúng và tin rằng tấm lòng thành kính của người thắp hương sẽ quyện theo làn khói thơm hướng về cõi thiêng liêng.
Xét riêng về mặt phong thủy chung ta thấy, trên bàn thờ phải hội tụ đầy đủ sự hiện diện của ngũ hành bao gồm kim, thủy, mộc, hỏa, thổ. Có như vậy mới đạt được sự cân bằng và kích hoạt được phúc lộc . Ngoài lúc thắp hương hay thắp nến có yếu tố hành hỏa, còn lại thì không có, như vậy sẽ thiếu hụt đi sự cân bằng theo thuyết ngũ hành. Lúc này sử dụng đèn dầu là giải pháp tốt, vì chúng ta khó có thể thắp hương hay nến liên tục.
Cũng theo ý nghĩa phong thủy, sử dụng ngọn đèn dầu còn coi như pháp khí bảo về ngăn không cho các năng lượng xấu, và xua đuổi tà ma, bùa chú,…giúp cho những vong linh được thờ (thần thánh, gia tiên…) không bị quấy phá hay ngăn cản không thể ngự được. Điều này sẽ làm cho gia chủ được phù trợ và lợi lạc rất nhiều.